Kuzey Makedonya Eski Devlet Bakanı Hadi Nezir, İGFA Edirne temsilcisi, Keşan Postası Genel Yayın Yönetmeni ve Medya Keşan Gazetesi Haber Sorumlusu Erdoğan Demir’e konuştuErdoğan DEMİR / EDİRNE (İGFA) - Keşan Belediyesi’nin daveti üzerine ilçeye gelen ve Keşan Belediye Başkan Vekili Tarık Uysal tarafından karşılanan Kuzey Makedonya Eski Dış Yatırımlardan Sorumlu Devlet Bakanı Türk Demokrat Parti Milletvekili Hadi Nezir ile bir röportaj gerçekleştirdik.
Nezir, İGFA ve Keşan Postası'nın sorularını yanıtlandırarak, önemli açıklamalarda bulundu.
- Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
Merhaba hoş bulduk. Ben Hadi Nezir Makedonya eski devlet bakanı, 1 dönem milletvekilliği 3 dönem bakanlık yapmış bir arkadaşınız. 2006 yılında Makedonya Türk Demokratik Partisi’nden milletvekili seçildim. 2008 yılında devlet bakanı oldum. Dış Yatırımlardan Sorumlu Devlet Bakanı olarak görev aldım. 2008 – 2010 yılına kadar bu görevimi sürdürdüm. 2017 yılında emekliye ayrıldım. O dönemde Türkiye’ye çok sık sık gidip geliyordum. Bilhassa ekonomi ile ilgili çok uğraştık, takdir edersiniz ki ülkeler artık savaşla değil ekonomi ile alınır. Biz de Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Balkanlarda dolayısıyla Makedonya da görmek istedik. Kuzey Makedonya Türkiye için bir Avrupa kapısıdır. Kuzey Makedonya o konuda Türkiye’nin bir dost ülkesidir, kardeş ülkesidir. Kuzey Makedonya’yı ilk tanıyan devlet kayıtsız şartsız, Türkiye Cumhuriyeti devleti olmuştur. Bu vesileyle bizler hep o dönem Kuzey Makedonya’ya nasıl yatırım getirebiliriz. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ağırlığını nasıl orada gösterebiliriz diye düşündük. Çalışmalarımız böyle başladı.
- Keşan’a ziyaretinizin sebebi nedir?
Sebebi ziyaretimiz tabi 2017’de görev bittikten sonra emekliye ayrıldım. Bu arada pandemi olayı baş gösterdi. Birkaç yıl Türkiye’ye gelemedik. Ya da gelip geçip gidiyorduk, pek de fazla kalamadık. Türkiye’yi özledik. Sizleri özledik. Bir anavatanın kokusunu alalım dedik, tozunu biraz yutalım dedik. Çünkü biz Türkiye sevdalısıyız,Türkiye Cumhuriyeti Devleti bizim gönlümüzde taht kuran bir ülkedir. Evet vatan olarak bildiğimiz Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Devleti vardır. Fakat canımızdan daha çok fazla sevdiğimiz anavatanımız var. Anavatanımız Türkiye Cumhuriyeti devletidir. Onun için bir ziyaret edelim dostlarımızı görelim. İpsala’ya geldik, orada bizleri çok iyi ağırladılar. Orada görüşmelerimiz oldu. Borsa başkanı Necmi Sezer’i ziyaret ettik. Kaymakam Ömer Sevgili bey çok beyefendi bir insan kendisini de ziyaret ettik. Sağolsun Tarık beyde bizim burada olduğumuzu duyunca Keşan’a davet etti. Kendilerine çok teşekkür ederim. Yakın ilgi gösterdiler, Keşan’da güzel bir program hazırlamışlar. Borsayı, Ticaret ve Sanayi Odası’nı, Emniyet Müdürü’nü ve Müftülüğü ziyaret ettik. Böylece Keşan’ı da gördük. Bu vesileyle bugün buradayız.
- Sizin döneminizdeki Makedonya ile bugünkü Makedonya’yı siyasi ve ekonomik olarak kıyaslarsanız neler söylemek istersiniz.?
Şimdi Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Devleti 2 milyon nüfusa sahip olan bir ülkedir. Malum dünyada bir ekonomik kriz var. Kuzey Makedonya da bunu yaşıyor. Bizim dönemimizde dediğim gibi ekonomiye çok daha fazla önem verdik. Bugün siz de takdir edersiniz ki ülkeler artık savaşla değil ekonomi ile alınır. Her şey ekonomiye dayalıdır, paradır. Biz o dönem çok ağırlık verdik ekonomiye, ben Dış Yatırımlardan Sorumlu Devlet Bakanı olduğum için bilhassa Türkiye ile daha fazla ilgilendim. Avrupa ile de ilgilendim ama Türkiye ile genelde daha fazla ilgilendim. 2008 yılında bakan oldum, 2009 yılında Makedonya ile Türkiye arasında bir strateji anlaşma imzalandı. O zamana kadar Kuzey Makedonya’nın Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail ile bir anlaşması vardı. 3. Anlaşma yapılan ülke Türkiye Cumhuriyeti Devleti oldu. Biz bu anlaşmadan çok mutlu olduk, dedik ki Kuzey Makedonya’ya nasıl yatırımcı çekebiliriz. 25 Mayıs 2009 tarihinde Makedonya’da İş Forumu düzenledik. O dönemde Kürşat Tüzmen Ekonomi Bakanı idi. O dönem Kürşat Tüzmen o görevden ayrılınca Zafer Çağlayan bakan oldu. Çağlayan 220 kişilik bir heyetle Kuzey Makedonya’ya geldi. Kendilerini misafir ettik ağırladık. O zaman ilk defa Türkiye’nin patronları yani iş adamları Kuzey Makedonya’yı ziyaret ettiler. Allah rahmet eylesin ENKA Holding’in patronu Şarık Tara, yine Allah rahmet eylesin Cevahir Holding’in sahibi İbrahim Cevahir ve LİMAK’ın patronu Nihat Özdemir, SÜTAŞ’ın patronu Muharrem Yılmaz, TİM Başkanı ve şimdiki Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Mehmet Büyükekşi de bu ziyarette yer almıştı. 220 işadamı geldi, Kuzey Makedonya’ya büyük bir çıkartma yaptılar. Kuzey Makedonya da ilk defa bir İş Forumu düzenledik.
O zaman Kuzey Makedonya Başbakanı Nikola Gruevski, Başbakan Yardımcıları, Ulaştırma Bakanı ve birkaç Makedonya bakanı da bu foruma katıldı. Forum bittikten sonra Kuzey Makedonya Başbakanı Nikola Gruevski beni yanına çağırarak sayın bakan bunu devamını istiyoruz, Türkiye’de de bunu yapalım dedi.
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılmasını istediğimiz bir Türk işadamlarının katılacağı bir toplantıyı planladık. 25 Aralık 2009 yılında Hotel Dedeman da bir iş forumu daha düzenledik. Bu sefer Kuzey Makedonya’yı tanıtmaktı amacımız, ondan önce Türk işadamlarını Kuzey Makedonya’ya getirdik, ilk defa Kuzey Makedonya havaalanında özel uçaklarla büyük şirketin patronları, özel uçaklarla indiler. İstanbul’daki iş forumunda Sayın Başbakan Recep Tayyip Erdoğan bana Ekonomi Bakanı olarak sordu. Benden ne istiyorsunuz? Ben de dedim ki sayın başbakan takdir sizindir. Balkanlar dolayısıyla Kuzey Makedonya Türkiye için bir Avrupa kapısıdır. Bizim bu kapıyı açık tutmamız gerekiyor. Biz Kuzey Makedonya’ya Türk işadamlarının yatırımlarını görmek istiyoruz. Sayın başbakan benim bu talebimle Türk İşadamlarına Kuzey Makedonya’ya yatırım yapma çağrısında bulundu. İlk olarak TAV Şirketi Kuzey Makedonya’ya gelerek havaalanını yeniledi, diğer şirketler geldi bölgemize yatırım yaptı. O zamana kadar Türkiye’nin imajı Balkanlarda ve Kuzey Makedonya da kötü bir durumdaydı.Taşeron şirketler geliyordu, büyük şirketlerin gelmesiyle Türkiye’nin imajı düzeldi ve şu an Kuzey Makedonya daki halklar bugün Türkiye’yi dost ve kardeş ülke olarak görüyor ve sempati ile bakıyorlar. Türkiye’den daha fazla beklentileri var. Malum her yerde olduğu gibi Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Devleti büyük bir ekonomik kriz yaşıyor. Yunanistan ile de bir isim sıkıntısı yaşıyor, şu an komşumuz Bulgaristan bize sizi tanıyoruz, siz Makedon değilsiniz Bulgarsınız diyor. Bunun sıkıntısını yaşıyoruz Kuzey Makedonya olarak. Kuzey Makedonya biliyorsunuz AB’ye aday bir ülkedir. Büyük bir ülke değiliz 2 milyon nüfusu olan bir ülkeyiz. Kuzey Makedonya AB’ye fazla bir yük olmaz. Biz umarız ki Kuzey Makedonya en kısa sürede AB üyesi olur.
- Türkçe’nin resmi dil olması sizin zamanınzda gerçekleşmiş. Birazda bu konuda bahseder misiniz?
Bu konuda bir önerge verdim. 2006 yılında milletvekili olduğumda Kuzey Makedonya Türk Demokratik Partisi Genel Başkanı Kenan Hasip ve ben 2 milletvekili ile Türkleri temsil ediyorduk. Partimizin 2 milletvekili olmasına rağmen biz bir önerge verdik. Milli bayram olarak kazandırmak istedik, Kuzey Makedonya Parlemontası’nda 220 milletvekili vardı. Bu önergenin yasalaşması için çoğunluğu almak zorunda idik. Biz o dönem muhalefette olmamıza rağmen, diğer milletvekili arkadaşlarımızla kurduğumuz diyaloglarla onların da olurunu aldık, onları inandırdık ve oy çoğunluğuyla o yasayı geçirdik. Türkler için bir Milli bayram kazandırmış olduk. Bunun adı da eğitim bayramı oldu. Hiç kimseyi incitmeden ne sağını ne solunu incitmeden Türklerin bizim vermiş olduğumuz önergemiz ile Türklere bir milli bayram kazandırmış olduk. Bu ne demek oluyor, O gün kamuda çalışan Türkler işe gitmiyor, bayram izni yapıyorlar. Okullarda ise 23 Nisan gibi burada bayram havası yaşanıyor. Kutlama oluyor. Bu da anayasamızda yer alıyor. Anayasamızda yer alması Kuzey Makedonya da Türklerin var olması demektir. Bu bizim için çok çok önemlidir. Her 21 Aralık Türklerin milli bayramı olarak kutlanır. Türklere orada bir bayram hediye ettik. Bu devam ediyor.
- Makedonya’dan Türkiye’ye bakış açınız nedir? Makedonya’dan Türkiye nasıl görünüyor.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti bizim anavatanımızdır. Biz her zaman anavatanımızın yanında yer aldık. Yer almaya da devam ediyoruz. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin gelişmesi, büyümesi, bizim orada yolda sokakta yürüyüşümüzü de değiştirir. Çok gururluyuz,Türkiye Cumhuriyeti Devleti güçlü devlettir. Her zaman şu dualarımızı da ediyoruz. Allah sizlere ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne zeval vermesin. Bu ekonomik krizler yalnız Türkiye’de değil, dünyanın her yerinde var. Almanya’da ekonomik kriz yaşanıyor. İngiltere daha kötü durumda şu an. Ben umarım ki başta sayın cumhurbaşkanı olmak üzere bakan arkadaşlar en kısa bir şekilde 2 yıl içerisinde bu ekonomik krizler çözülecek gibi görünüyor. Makedon halkı Türkiye’ye karşı çok büyük bir sempati ile bakıyor. Türkiye Cunhuriyeti Devleti’nden çok büyük bir beklentileri var. Bizim dost ve kardeş ülkemizdir. Kuzey Makedonya’yı tanıyan ilk devlet Türkiye Cumhuriyeti Devleti olmuştur. Kuzey Makedonya’nın NATO’ya girmesine Türkiye öncülük yapmıştır. Buna benzer yardımlar ve yatırımlar yapmıştır.
- Keşan’da bir park yapıldı Yüceller Parkı için neler söyleyeceksiniz?
Bunlar 1944’te maalesef kurban verdiğimiz 4 Türk kardeşimiz, Bunlar tamamıyla Türkiye için çalışan arkadaşlarımızdı. 2.Dünya Savaşı’ndan sonra bu arkadaşlarımız tabiri caizse kurban gitmişlerdir. 4’ü maalesef idam edilmiştir. Bir ara bu çok ön plana çıkmamıştır. Yavaş yavaş Yücelcileri ön plana çıkarmaya başladık. Sağolsun Tarık Uysal başkanımızda burada bir park yaptırmış, o Yücelcilerin ismi verilmiş parka Bu bizler için gurur verici bir olaydır. Bu işe öncülük yapan Tarık başkanımıza ve destek veren bütün arkadaşlarımıza teşekkür ederiz. Bu arkadaşlarımızın ruhları şad, mekanları cennet olsun. Canlarını Türklük için vermişlerdir. Bizler orada iki şey için mücadele veriyoruz. Dinimizi ve dilimizi yaşatmaya gayret ediyoruz. Çok şükür çok şeyler elde ettik. Mesela Batı Trakya’yı Bulgaristan’ı kıyaslarsanız biz bu ülkelerden çok çok öndeyiz Kuzey Makedonya olarak. Türklere bir milli bayram çıkardık, bakanlık dönemimde 14 Milyon Euro’luk bir proje geçirdim. Tüzel kişi olarak Türkleri kendi tiyatrolarına kavuşturduk. Dünyada başka yerde bunu bulamazsınız. Türklerin kendi milli bir tiyatrosu olacak, inşaatı devam ediyor hala, bu da bizim için gurur verici bir şeydir.
Kendi Türkçe harflerimiz ile kimlik belgelerimizi, pasaportlarımıza orijinal Latin alfabesi ile bizim alfabemizle yazdırabiliyoruz. Bunlar zamanımızda geçen bazı yasalardır. Gençlerimize bizim zamanımızda 1700 işyeri sağladık. Bugün her sektörde hangi bakanlığa giderseniz gidin mutlaka karşınıza hoş geldin diyen gençlerimizi bulabilirsiniz. Bu da bizim için gurur verici bir olaydır. Bizim dönemimizde Türkçe sınavlar açtık, Doğu Makedonya bu konuda biraz daha sıkıntılı bir bölge. Daha fakir genelde Türk toplumun yüzde 40’ı Doğu Makedonya da yaşıyor. Bu bölgedeki Türklerin sorunları çoktu. Okulları, suları, yolları yoktu, camileri çalışmıyordu. Bu sorunları yavaş yavaş çözdük. Yerel yönetim seçimlerinde desteklediğimiz partilerden bu sorunları çözmelerini istedik. Çocuklarımız okumaya başladı, Kuzey Makedonya’dan bir çok çocuğumuz Türkiye’de üniversite eğitimlerini sürdürüyor. Görevim bitse de her zaman halkın yanında olmaya gayret ediyorum.
- Makedonya’nın bir eski devlet bakanı olarak Keşanlılara ve bölge halkına mesajınız nedir?
Bütün Keşanlı kardeşlerimize sevgilerimizi saygılarımızı sunuyorum.Türkiye Cumhuriyeti Devleti bizim kalbimize taht kurmuş bir ülkedir. Her zaman çok yakından takip ediyoruz. Elbette bu ekonomik krizler geçecek. Ülkelerine sahip çıksınlar, birlik, beraberliği sağlasınlar. Balkanlarda 600 seneye Osmanlı hakimiyeti vardı. Osmanlı 1912’lerde çıktı şimdiden sonra sizden almış olduğumuz bir emanetimiz vardır. Bizler de o emanete hiçbir zaman ihanet etmedik. Hala görev başındayız. Her ne kadar sıkıntılar yaşasak da mümkün mertebe bunun mücadelesini veriyoruz. Tüm Keşan halkına herkese şunu diyorum. Hangi partinin mensupları olursa olsunlar, birlik beraberlik içerisinde olsunlar. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne sahip çıksınlar. Balkanlardaki Türk halkı bu devletten her zaman destek bekliyor.