Son dönemde sıkça gündeme gelen piyasalarda ilaç yokluğunun nedenleri hakkında Bursa Eczacılar Odası Başkanı Adnan Erakın, Herkes Duysun’a açıklamalarda bulundu.Zübeyde ÖZLÜ/Rüstem PEHLİVANLAR/HERKES DUYSUN
BURSA (İGFA) - Bazı ilaç şirketleri Türkiye’deki enflasyonu sebep göstererek Türkiye pazarından çekildi. Vatandaş ise ilaç bulamamaktan yakınıyor. Bursa Eczacılar Odası Başkanı Adnan Erakın, konu hakkında Herkes Duysun’a açıklamalarda bulundu.
“KISA SÜRELİ İLAÇ YOKLUKLARI NORMAL”
Kısa süreli ilaç yokluklarını normal olduğunu belirten Bursa Eczacılar Odası Başkanı Adnan Erakın, “İlaç yokluklarıyla ilgili zaman zaman özellikle yıl sonlarında ilaç firmaları ile depolarlar arasında olan anlaşmaların yenileceği dönemlerde ya da bakıma girdikleri dönemlerde ve çok kısa bir süre de olsa aralık ayında ilaç yokluğu yaşanması normal. Biz bunu her yıl görüyoruz. Ham maddelerin eksikliğinde ya da ambalaj eksikliğinde bu tarz kısa süreli yokluklar yaşanabilir.
2023 yılının aralık ayında yeni ilaç fiyat kararnamesi yayınlandı. Bu kararname aralık ayının 16’sında yayınlandı fakat uygulamaya 25 aralıkta geçildi. Arada 9 günlük bir boşluk bırakıldı. Bu dönem de tabii eczanelerde, ecza depolarında ciddi sıkıntılar yaşanmasına neden oldu. Daha önce yaşanan ilaç yoklukları bu dönemde biraz daha derinleşmiş oldu.” ifadelerini kullandı.
“İLAÇ YOKLUKLARININI İLK NEDENİ ‘İLAÇ FİYATLANDIRMA KARARNEMESİ’DİR”
İlaç yoklukları ile ilgili pek çok nedenin olduğunu söyleyen Bursa Eczacılar Odası Başkanı Adnan Erakın, “İlaç yoklukları ile ilgili birçok neden sayabiliriz ama esas birinci neden, şu an Türkiye’de ilaç fiyatlandırması uygulaması olan ‘İlaç Fiyat Kararnamesi’dir. Bununla ilaç fiyatları belirleniyor ve şu an uygulama içerisinde belirlenen kur fiyatı euro üzerinden 17.55 TL’dir ama gerçek kura baktığımızda 35 lira civarında. Burada neredeyse gerçek kura oranla yarısı kadar fiyatlandırma yapılıyor. Bu da ilaç yokluklarının ortaya çıkmasında ki birinci nedendir.” dedi.
“İLAÇ FİRMALARI TÜRKİYE’DEN ÇEKİLİYOR”
Fiyatlandırma usulünün yurtdışındaki ilaç firmaların yurt dışı pazarından çekilmesine neden olabileceğini söyleyen Bursa Eczacılar Odası Başkanı Adnan Erakın, sözlerine şöyle devam etti:
“Bu tarz çekilme olaylarını duyuyoruz. Bazı birkaç firmanın çekildiği duyumunu aldık. Fakat bu daha çok ilaçlar düzeyinde oluyor. Yani firmalar bazı ilaçlarını göndermeyeceklerini dile getirdiler. Bunlarla karşılaşıyoruz. Tamamen çekilmeseler de bazı ilaçlarını hatta bunlar kritik ilaçlardır, Türkiye’de çekiyorlar.”
YERLİ ÜRETİM ŞART
İlaç yokluğunun yaşanmasının önüne geçilebilmesi için yerli üretimin artırılması gerektiğini kaydeden Bursa Eczacılar Odası Başkanı Adnan Erakın, “Yerli üretime kesinlikle katılıyorum. Biz zaten ilaç yokluklarından bahsederken sonunu bu konu ile bağlıyoruz. Çünkü biz tabii ki ilaç üretimi konusunda dışa bağımlı ülkelerden biriyiz. Burada öncelikli olarak yerli ilaç sanayini desteklememiz çok önemli. Yerli oranının artırılması, muadil ilaçların halkımız tarafından olarak görülmesi çünkü bazen muadil ilaçlara tepki olabiliyor. Bu noktada yerli ilaç sanayide öncelikli olarak güçlendirmenin çok önemli düşünüyoruz. İlaç da yerlilik oranının artmasını çok önemli görüyoruz.
Burada önemli olan molekülün üretilmesidir. AR-GE çalışmalarıyla yeni molekülün üretilip bu konuların geliştirilmesi gerekiyor. Bu konu da çok uluslu firmaların imkanları doğrultusunda üretmiş olduğu moleküller var onlarda belli bir dönem içeriyor. Örneğin 10 yıl içerisinde o ilacın direkt üretim hakkına sahip oluyor. 10 yıl sonrasında da bu ruhsatlar anonim hale düşüyor yani diğer firmalar tarafından da üretilebilir hale geliyor. Bu noktalar da Türkiye’nin de özellikle AR-GE çalışmalarını geliştirerek önemli moleküllerin üretimi geliştirilmelidir.
Yerli ilaç sanayinin desteklenmesinin arkasındayız.” ifadelerini kullandı.
“HER 10 İLAÇTAN BİR TANESİ YOK”
İlaç yokluk oranını da açıklayan Bursa Eczacılar Odası Başkanı Adnan Erakın, şu ifadeleri kullandı:
“İlaç yokluğunda kritik dönem şu an aşıldı. Piyasa da aralık ayı içerisinde ‘İlaç Fiyat Kararnamesi’nde yüzde 25 oranında ilaçlara zam yapıldı. Bundan kaynaklı olarak eczanelerde, depolarımızda ilaç yokluklarında azalmalar görüyoruz. Örneğin, aralık ayında ilaç yoklukları oranı yüzde 22’ler civarındaydı ocak 2024 yılında bu rakam yüzde 17’lere geriledi. Bu ay itibariyle ise yokluk oranımız yüzde 9.7 oranına düştü. Bu günlerde bu rahatlamayı hissediyoruz. Bu oran ise her 10 ilaçtan bir tanesi yok anlamına geliyor. Depolarda antibiyotik sıkıntı var tabi ki, bu durum devam ediyor. Antibiyotikler geliyor hemen eczanelere dağılıyor. Sıralı sayılı da olsa tedariğinde sıkıntı bir derece açılmış oldu. Çünkü biz bunu aralık ayı içerisinde yüzde 22 oranında bir yokluk söz konusuydu. Bu da 5 antibiyotik ilacından birinin yok olduğu anlamına geliyordu ve çok ciddi bir rakam bu. Bir de bir ilacın eş değeri olan bir ilaç varsa onu verebilirsiniz bunda bir sıkıntı olamaz ama eş değeri olmayan ilaç hastaları için çok zor bir durum haline geliyor. Halkımızın da özellikle eş değer ilaç konusunda yaklaşımlarının her zaman kabul edilebilir olmasını diliyoruz. Çünkü eş değer ilaçlar gerçekten testler ile formülü kanıtlanmış ürünlerdir. Bu konuda da herkesin için rahat olmasını istiyoruz ve ilaç dışı ürünlerin mümkün mertebe eczanelerden temin edilmesi gerektiğini tavsiye ediyorum.”