Omurga, vücut için yapısal destek sağlarken hareket etmeyi de kolaylaştırıyor. Sağlıklı bir omurga olmadan dik oturmanın, eğilmenin, nesneleri almanın ve günlük işlerin son derece zor olacağını belirten uzmanlar, omurga sağlığına önem vermek gerektiğini ifade ediyor. Prof. Dr. Deniz Demirci, yük kaldırırken tekniğin çok önemli olduğunu söyledi ve eşya kaldırılırken vücudun üst kısmı yerine bacaklardan destek alınmasını, kol çantaları yerine de yükü eşit dağıtan omuz çantaları kullanılmasını tavsiye ediyor. Omurgayı döndürerek ve bacaklar dümdüz tutularak eğilip yükü kaldırmak gibi riskli davranışlardan da kaçınılması gerektiğini vurguluyor.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Program Başkanı Prof. Dr. Deniz Demirci, Dünya Omurga Sağlığı Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada omurga sağlığının önemine dikkat çekti ve ağır eşya kaldırılırken uygulanması gereken yöntemleri paylaştı.
Omurga sağlığı herkes için önemli
Omurganın vücut için yapısal destek, merkezi sinir sistemi için koruma sağladığını ve hareket etmeyi kolaylaştırdığını belirten Prof. Dr. Deniz Demirci, “Basitçe söylemek gerekirse, her hareket omurgadan kaynaklanıyor. Omurga sağlığının sporculardan sedanter bireylere kadar herkes için son derece önemli olduğunu söyleyebiliriz. Sağlıklı bir omurga olmadan dik oturmak, eğilmek, nesneleri almak, yürümek, boynu bükmek ve hareket ettirmek gibi günlük işler ve hareketler son derece zor veya ağrılı hale gelebilir. Omurga zedelendiğinde hareket kabiliyetinin sınırlı olması beklenebilir ve ağrı olmadan normal bir şekilde hareket edememek yaşam kalitesini düşürebilir. Bu nedenle omurga sağlığına önem vermek ve yaşam kalitesindeki rolünü anlamak önemlidir.” dedi.
Omurganın 3 işlevi var
Prof. Dr. Deniz Demirci, omurganın üç ana işlevini şöyle sıraladı:
- Omuriliği ve ilgili sinir köklerini korumak,
Sinir sistemi, elektriksel uyarıları iletmek için omuriliği kullanır. Basınç, dokunma, soğuk, sıcak, ağrı ve cilt, kaslar, eklemler ve iç organlardan gelen duyusal bilgilerin tümü omurilikten taşınır. Hasarlı bir omurilik, sinirsel tepkileri kesintiye uğratarak vücudun belirli bölgelerindeki duyuları devre dışı bırakabilir.
- Dik duruşu korumak için yapısal destek ve denge sağlamak,
- Esnek hareketi mümkün kılmak.
Yük kaldırırken teknik çok önemli
Ağır nesnelerin doğru bir teknikle kaldırılmaya dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Deniz Demirci, “Kaldırma tekniği yanlışsa omurgaya zarar verilebilir. Eğer eşya çok ağırsa, yardım alınmalı ve tek başına kaldırmaya çalışılmamalı. Doğru şekilde kaldırmak için nesneye olabildiğince yakın durulmalı ve nesneyi kaldırmak için sırt ve vücudun üst kısmı yerine bacaklar ve dizler kullanılmalı. Bir yük taşırken postür yani duruş temel esastır. Optimal postürü ve bunun nasıl korunacağını bilmek, doğru kasların çalışmasını sağlayarak yaralanmaların önlenmesine yardımcı olacaktır.” dedi ve optimal duruşun nasıl oluşturulacağı ile ilgili önemli bilgiler paylaştı:
Optimal duruşta;
- Çene geride,
- Omuzlar geride ve gevşek,
- Omurganın doğal kıvrımları korunmuş,
- Leğen kemiği nötral pozisyonda (öne doğru veya arkaya doğru eğik değil),
- Dizler çok hafif bükülü,
- İki ayak düz ve baş parmaklar karşıyı göstermeli.
Bel yüksekliğindeki ağırlığı taşımak daha kolay
Bel yüksekliğindeki bir yükü kaldırıp taşımanın yerdeki yükü kaldırıp taşımaktan daha kolay olduğunu ve bu şekilde taşımanın önerildiğini belirten Prof. Dr. Deniz Demirci, taşınacak objenin yüksekliğini artırmanın ergonomik bir çözüm olduğunu söyledi ve ağır eşya kaldırılırken dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıraladı:
- Ayakların arası belli bir açıklıkta olmalı,
- Kaldırılacak yük vücuda yakın tutulmalı,
- Kalça ve dizleri bükerek eğilmek gerekiyor (squat gibi),
- Yük bacakları ve kalçayı kullanarak kaldırılmalı,
- Kaldırma ve indirme aşaması boyunca omurganın doğal kıvrımları korunarak sırt düz tutulmalı,
- Yükü kaldırıp indirirken kontrollü hareket etmek gerekiyor,
- Yükü vücudun iki tarafına da eşit paylaştırılarak kaldırma işlemi yapılmalı.
Bu hareketlerden kaçınılmalı…
Prof. Dr. Deniz Demirci, ağır bir cismin yerden kaldırılırken kaçınılması gereken hareketleri ise şöyle paylaştı:
- Omurgayı döndürerek yükü kaldırmak,
- Sarsıntılı hareketler sergilemek,
- Bacaklar dümdüz tutularak yere eğilip yükü kaldırmak ve
- Vücudun tek tarafı ile yük taşımak.
Egzersiz ve beslenmeye dikkat edilmeli
Prof. Dr. Deniz Demirci, aktif bir yaşam tarzı sürdürmenin bel, boyun, sırt ağrısı yaşama riskini azaltmaya yardımcı olduğunu söyledi ve sözlerine şöyle devam etti:
“Optimal egzersiz; aerobik aktivite, karın bölgesi ve gövde merkez kaslarını güçlendirme ve esneme egzersizlerinin kişiye özel hazırlanmış bir kombinasyonunu içerir. Bu konuda bir fizyoterapistten destek almak faydalı olacaktır. Esnek kalmak için esneme egzersizleri yapmak aynı zamanda eklem fonksiyonunu ve hareket aralığını desteklemeye yardımcı olur. Bu da omurga sağlığını geliştirmeye ve genel yaralanma riskini azaltmaya yardımcı olur. Egzersiz yapmak için ağrının başlamasını beklemek ve daha fazla sakatlanma riski almak yerine zayıf üst sırt, boyun ve omuz kaslarının gücünü ve dayanıklılığını artırmak için daha hafif ağırlıklarla dirençli egzersiz yapılması yararlı olacaktır. Öte yandan sağlıklı kiloyu korumakta fayda var. Uygun bir beslenme ve egzersiz sağlıklı bir kiloyu korumanın ana yollarıdır.”
Omuz çantası yerine sırt çantası kullanılmalı
Sırt veya el çantası taşınırken fark edilir bir gerginlik hissedilmeyecek bir ağırlıkta olması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Deniz Demirci, “Omuz çantalarının yerine yükün iki omza eşit dağıtıldığı sırt çantalarını tercih etmek daha iyi olacaktır. Ağır bir çanta uzun süre aynı omuzda taşındığında omuz öne ve aşağı doğru yuvarlanmaya başlıyor. Bu da üst sırt ve boyundaki kaslarda strese sebebiyet verebiliyor. Bunu önlemek için çantanın gün boyunca tarafı değiştirilmeli.” diye konuştu.
